środa, 22 maja 2019

Bulion warzywny po francusku


Bulion warzywny to podstawa wielu zup i potraw. Każda gospodyni ma swój sprawdzony sposób. Tutaj podaje przepis, który otrzymałem od pewnego kucharza specjalizującego się we francuskiej kuchni.


Warzywa przygotowane do ugotowania z nich bulionu warzywnego
Fot. Muisje z Pixabay.com

 Szef przygotował dziesięciolitrowy garnek, ale nie napełnił go całego wodą. Potem wrzucił tam poszczególne 

składniki bulionu:

  • 2 średnie pory
  • 1 marchewkę
  • średni seler
  • 3 duże cebule
  • 6 kulek ziela angielskiego
  • 6 ziaren pieprzu
  • zieloną pietruszkę
  • 4 liście laurowe

Bulion zawsze dobrze mieć w kuchni, bo nigdy nie wiadomo kiedy się może przydać. Używany jest jako, oczywiście, podstawa do wielu zup i kremów, ale można go też wykorzystać jako bazę np. do sosów.

Według niektórych kucharzy, na przykład Anny Stelmach, bulion można mrozić. Ona akurat poleca mocne zredukowanie bulionu i potem zamrożenie go w takich foremkach jak się trzyma lód. Potem takie lodowe kostki rosołowe można dodawać do wody, aby szybko uzyskać aromat bulionu.

Jednak aby takie lodowe kostki miały swój aromat trzeba je przygotować nie szczędząc na produktach, tak aby w kostce zostało jak najwięcej aromatów.

Wykonanie


Wszystkie warzywa płuczemy, obieramy i kroimy wzdłuż. Obieranie jest konieczne, ponieważ warzywa na swojej powierzchni tworzą swojego rodzaju pancerz ochronny. Nieobrane będą mniej skore do dzielenia się swoim aromatem.

Cebule oczywiście przecinamy na połowy. Cięcie jest jedną z ważniejszych spraw przy produkcji bulionu. Warzywa muszą bowiem oddać z siebie jak najwięcej aromatu. Dlatego nie wystarczy samo przekrojenie na przykład marchewki na dwie krótsze - konieczne jest cięcie wzdłuż. Jeśli zależy nam na szybszym przygotowaniu bulionu – warzywa można pociąć na małe kawałki.

               Zobacz też: 5 zasad przygotowania dobrego bulionu

Druga zasada gotowania bulionu mówi o tym, że najpierw wrzucamy wszystko do garnka z zimną wodą, a następnie powoli zaczynamy gotować. Przy bulionie nie ma co się spieszyć, ustawiamy na jak najmniejszym ogniu i nie przejmując się nim czekamy kilka godzin. Po tym czasie warzywa wyrzucamy, ponieważ nie mają już żadnej wartości, a ewentualna sałatka warzywna nie będzie miała smaku.

Uważny Czytelnik zapewne zauważył, że wśród składników nie ma korzenia pietruszki. Ta zielona też nie jest obowiązkowa - w części Francji po prostu mało się jej używa. Tak samo nie podsmażamy cebuli (to taki polski zwyczaj) - do wywaru wrzucamy ją tylko obraną, choć nie koniecznie do białości. Zostawienie łupiny, ale tej czystej, zabarwi bulion na piękny złocisty kolor.

Ponieważ bulion użyjemy jako bazę do przygotowania innej zupy, więc go praktycznie  nie solimy. Jedynie na początku można dosypać jedną szczyptę soli. Taka niewielka ilość wystarczy na wydobycie aromatów z warzyw.



Sos holenderski według Alberta Rouxa

Szparagi i sos holenderski to jak bracia bliźniacy. Ale nawet najsmaczniejsza potrawa może się znudzić. Dlatego do sosu holenderskiego warto dodać redukcję - kto raz spróbuje, nie będzie chciał jeść inaczej. Zwłaszcza, że za autora owej redukcji podaje się sławnego Alberta Rouxa.

przepis na sos holenderski i opracowana przez alberta rouxa redukcje do niego
Fot. RitaE z Pixabay

Sposób jej przygotowania jest prosty i niezbyt czasochłonny. Zaletą jest to, że gotową można  trzymać w lodówce nawet przez kilka tygodni.

Do redukcji potrzebujemy:


  • cebulę
  • wino białe
  • ocet z wina czerwonego
  • kolendrę
  • estragon świeży
  • olej

Sos holenderski to podstawowy sos, którego normalnie bazę stanowi masło, żółtko i białe wino albo ocet winny. Najczęściej używa się go do szparagów, ale wyborny jest również do młodych warzyw, jaj, gotowanej ryby. Stanowi też bazę pod inne sosy jak na przykład maltański, choron czy muślinowy. 

Sos holenderski wykonamy z następujących składników:


  • 2 żółtek
  • 200 g masła
  • soku z cytryny
  • soli
  • pieprzu

Sos holenderski najlepiej zrobić w kąpieli wodnej. W tym celu do garnka z zagotowana wodą dobieramy miskę, którą stawiamy ma garnku. Miska nie może dotykać wody, ale też nie może wpaść do garnka. 

               Zobacz też: Szparagi zapiekane z żółtym serem

Zanim woda się zagotuje w osobnym rondelku topimy masło. Potem w misce ubijamy doprawione solą i pieprzem żółtka. Gdy osiągną one konsystencje ubitej masy wtedy powolutku, stopniowo dolewamy masło, ale wszystko cały czas mieszamy.

Sos powinien osiągnąć gładka, jednolitą konsystencję. Wtedy zdejmujemy miskę z garnka i doprawiamy dodając sól i pieprz oraz sok z cytryny.

Wykonanie redukcji

Redukcję można wykonać wcześniej, ponieważ ma ona dłuższy okres do spożycia niż sos holenderski. 

Na oleju szklimy cebulę po czym dodajemy garstkę ziaren kolendry i estragon w dużej ilości. Idealny jest świeży, ale wiem że czasami trudno go zdobyć. Suszonym trzeba patelnię posypać tak, aby warstewka była na całej cebuli.

Zeszkloną cebulę zalewamy białym winem i octem z czerwonego wina w proporcjach 2:1. Czyli na dwie części białego wina dodajemy część octu. Całość zostawiany na ogniu i redukujemy. Mniej więcej do 1/3 objętości. Przykrywamy i jeszcze kilka minut dusimy.

            Czytaj też: Szparagi zapiekane ze szpinakiem

Z sosem holenderskim ową redukcje mieszamy tuż przed polaniem szparagów, które wcześniej wyłożyliśmy na talerz.

Sos holenderski z redukcją ma mocny smak, dlatego możemy też użyć go do ziemniaków, kalafiora czy - jak na zdjęciu - do gotowanej ryby. Ale nie pasuje do dań mocno przyprawionych lub z grilla.


Jaka przyprawa do jakiej potrawy


Przygotowując rozmaite dania w kuchni  często zastanawiamy się jakich użyć potraw. Sporządzona i zaprezentowana lista, mam nadzieje, pozwoli trochę rozwiązać dylematy i być może wyzwolić nieco kreatywności. Jeśli używacie do podanych potraw nie wymienionych przy nich przypraw to powiedzcie proszę o tym w komentarzu. W ten sposób możemy sukcesywnie uzupełniać listę.

efektownie przedstawione na drewnianych lyzkach podstawowe przyprawy kuchenne
Fot. Fotolia.com

W tym spisie pominąłem tak oczywiste przyprawy jak sól, ziele angielskie, pieprz i cukier.

Bób:

bazylia, czosnek, kminek, imbir

Botwinka:

gałka muszkatołowa,  lubczyk

Brukselka:

gałka muszkatołowa

Chleb:

kminek, pieprz, czarnuszka

Cielęcina:

estragon, gałka muszkatołowa,  lubczyk, oregano, rozmaryn

Dania rybne:

cząber, estragon, tymianek, pietruszka

Dania warzywne: 

bazylia, oregano, szałwia

Drób:

liść laurowy, lubczyk,  szałwia, papryka słodka, ostra i wędzona

Duszone ryby słodkowodne:

estragon, rozmaryn, pietruszka

Dynia:

jałowiec, kurkuma, kminek, kolendra

Dziczyzna:

jałowiec, kardamon (do marynat), liść laurowy, oregano (ptaki), szałwia (ptaki), kminek

Fasola biała:

imbir, szałwia

Groch:

szałwia, majeranek, estragon (do groszku)

Grzyby:

imbir, cząber, goździki (do marynat), tymianek, czosnek

Jagnięcina:

estragon, kardamon (do ragout), oregano, szałwia, rozmaryn

Jajecznica:

kurkuma, tymianek

Kalafior:

gałka muszkatołowa

Kapusta czerwona:

jałowiec, gałka muszkatołowa, kminek

Kapusta kiszona:

jałowiec, kminek

Kapusta:

bazylia, kminek

Kotlety i steki:

estragon, rozmaryn, szałwia, rozmaryn

Królik:

kardamon

Kurczak:

estragon, lubczyk, majeranek, tymianek, papryka słodka, ostra i wędzona, czosnek

Makaron:

bazylia, kurkuma, oregano, tymianek

Marchew:

estragon, imbir, lubczyk, szałwia

Marynaty:

kurkuma, liść laurowy, lubczyk, kolendra, gorczyca

Masło:

bazylia, czosnek, pietruszka

Mięso:

bazylia, jałowiec, oregano, szafran, czosnek, rozmaryn

Mięso mielone:

imbir,  kardamon (mięso mielone w cieście), oregano, tymianek, rozmaryn

Naleśniki:

imbir,  kardamon, kurkuma

Ogórki konserwowe:

bazylia, imbir, kolendra

Omlety:

bazylia, szałwia

Pasztety:

gałka muszkatołowa,  kardamon, liść laurowy

Pieczeń duszona:

kminek, lubczyk, majeranek, szałwia

Pikle:

kurkuma

Pizza:

lubczyk, oregano, majeranek

Pomidory:

bazylia, oregano, szałwia (sałatki), czosnek

Por:

imbir

Ragout  cielęce:

imbir, rozmaryn

Ragout z drobiu:

gałka muszkatołowa

Ragout z dziczyzny:

gałka muszkatołowa, jałowiec

Rosół:

kardamon, liść laurowy, lubczyk, oregano, szałwia

Ryby: 

gałka muszkatołowa (ryby gotowane),  kardamon (do wywaru z ryb), kurkuma (z curry), liść laurowy, lubczyk (smażone), oregano (duszone, morskie), szafran,

Ryż: 

imbir,  lubczyk, kurkuma,

Sałata zielona:

lubczyk, oregano, czosnek

Sałatek mięsnych:

cząber, szałwia

Sałatek ziemniaczanych:

cząber, szałwia

Sałatka drobiowa:

estragon, imbir,  szałwia

Sałatka jarzynowa:

estragon, szałwia

Sałatka rybna:

kurkuma, szałwia,

Ser:

bazylia, czarnuszka

Słodkie ciasta:

kardamon

Sos holenderski:

gałka muszkatołowa

Sos ziołowy:

gałka muszkatołowa, lubczyk, oregano, szałwia,

Sosy owocowe:

kardamon


Sosy pieczeniowe:

kminek, lubczyk,

Szparagi:

estragon, czosnek

Szpinak:

gałka muszkatołowa,  imbir,  lubczyk,

Śledź:

szałwia, por, koperek

Twaróg:

rozmaryn

Warzywa strączkowe:

kardamon, majeranek (zwłaszcza do grochu), rozmaryn

Wątróbka smażona:

estragon, gałka muszkatołowa, imbir, szałwia

Wieprzowina:

kminek, oregano, rozmaryn

Wołowina:

lubczyk (gotowana), oregano, rozmaryn

Zapiekanki: 

szałwia

Ziemniaki:

kminek, szałwia, tymianek (zapiekane)

Zupa jarzynowa:

estragon, gałka muszkatołowa,  lubczyk

Zupa mięsna:

estragon, gałka muszkatołowa, majeranek

Zupa pomidorowa:

imbir, oregano

Zupa z węgorza:

szałwia

Zupy gotowane zawiesiste:

imbir,  tymianek, majeranek

Zupy owocowe:

kardamon